وحید مژده روز های ۲۳ و ۲۴ جنوری نشست دو روزۀ پگواش در مورد افغانستان در هوتل مجلل روتانا در شهر دوحۀ قطر برگزار گردید. در این نشست ۵۵ تن از افغان ها شامل فعالان سیاسی و شخصیت های مستقل شامل مردان و زنان شرکت داشتند. در روز اول این نشست بعد از تلاوت آیاتی […]

وحید مژده

روز های ۲۳ و ۲۴ جنوری نشست دو روزۀ پگواش در مورد افغانستان در هوتل مجلل روتانا در شهر دوحۀ قطر برگزار گردید. در این نشست ۵۵ تن از افغان ها شامل فعالان سیاسی و شخصیت های مستقل شامل مردان و زنان شرکت داشتند.

در روز اول این نشست بعد از تلاوت آیاتی از قرآن مجید، آقای (پائلو کوتا رموسینو) از طرف پگواش با سخنان کوتاهی به حاضران خوش آمد گفت و برنامۀ نهاد پگواش را که ایجاد فرصت مذاکره و تفاهم میان افغان هاست بیان کرد و گفت که این سومین نشست میان افغان هاست که به همت این موسسه برگزار می گردد.

بعد از آن شیرمحمد عباس استانکزی سخنرانی مفصلی در مورد موضع طالبان بیان کرد. سخنان تفصیلی ستانکزی موجب ناراحتی و خشم سید اسحاق گیلانی شد. به نظر می رسید که فضای روز اول جلسه زیاد صمیمانه نبود زیرا عبدالقیوم کوچی کاکای رئیس جمهور غنی هم که در این مجلس شرکت داشت از طالبان خواست تا به کابل بیایند و طوری سخن گفت که گویا دولت کاملاً بر اوضاع مسلط است. وی در سخنان خود گفت که در حملات شما افراد ضعیف کشته می شود و هیچ تفنگ سالاری کشته نشده است.

بخشی از سخنان داکتر عبدالقیم کوچی:

داکتر کوچی در روز دوم کنفرانس خطاب به طالبان گفت که بیائید به همدیگر اعتماد کنیم. من هم به این باورم که نسبت به طالبان ظلم فراوان شده و این ظلم از کنفرانس بُن آغاز شد. من به طالبان می گویم که شما حق دارید و باید حق تان را بدست آورید اما راه بدست آوردن این حق جنگ نیست. مردم افغانستان از جنگ خسته شده اند و خارجیان هم خسته اند. بدون تفاهم و مذاکره صلح ممکن نیست.

در افغانستان استخبارات ۴۰ کشور در فعالیت اند که تبلیغات می کنند. امروز برای شما فرصت مساعد است تا با دولت یکجا شوید و از این فرصت استفاده کنید.

بنام طالب بر مردم ظلم می شود. هزاره ها گروگان گرفته شدند. هر ظلمی که صورت می گیرد می گویند که طالب انجام می دهد. شما جلو این کار ها را بگیرید. شما در دولت حکومت قبلی تان نیز مرتکب اشتباهات در بخش های مختلف شدید.

در جواب خواست حاجی روح الله یکی از زندانیان سابق گوانتانامو که خواهان کمک به آزادی زندانیان باقی مانده شده بود کوچی وعده داد که موضوع زندانیان گوانتانامو را با رئیس جمهور شریک خواهم ساخت و طالبان هم باید در این مورد با امریکایی ها صحبت کنند. در مورد قانون اساسی گفته شد که باید تغییر نماید. من به صراحت می گویم که چنین قانون اساسی مکمل را کشور های همسایه ندارند اما تعدیل در قانون اساسی نیز ممکن است.

مذاکرات چهارجانبه امیدوار کننده است، آنرا تخریب نکنید. این حکومت مشروعیت دارد زیرا با رای مردم بمیان آمده است اما اینکه حکومت وحدت ملی بمیان آمد بنا بر مصلحت بود.

بخشی از سخنان محمد عمر داودزی:

وی در سخنان روز اول خود از اینکه در دوران حکومت کرزی در جهت صلح کار نکرده و دفتر طالبان در آن زمان باز نشد از طالبان معذرت خواست. در روز دوم وی گفت که قبل از این سفر، من در مورد صلح مایوس بودم اما صحبت های این دو روز مرا امیدوار ساخت. طالبان بسیار با شفافیت و صراحت مسایل را مطرح ساختند. این حق طالبان است که یک دفتر داشته باشند، زندانیان شان از گوانتانامو آزاد شوند و نام های شان از لیست سیاه حذف گردد. از دوستان بین المللی می خواهیم در این موارد هرچه زود تر اقدام نمایند.

اما در مورد برنامۀ صلح شما من ملاحظه دارم که می گوئید با امریکایی مذاکره می کنیم نه با دولت افغانستان.

اگر امریکایی ها کمک نکنند ما توان یک روز مصارف نیرو های خود را نداریم. در مورد حقوق زن هنوز هم سوالات زیادی باقیست که باید در این مورد یک نشست جداگانه گرفته شود. جوانان نیز نگرانی هایی دارند که باید یک نشست برای آنان اختصاص یابد. برای رفتن بسوی صلح باید عجله کرد زیرا شرایط بسرعت در حال تغییر است.

در این نشست دولت نماینده ای نفرستاده است که کاش می فرستاد. سخنان آقای کوچی هم کمپاین به نفع رئیس جمهور بود و باید رئیس جمهور از مود کمپاین بیرون آید.

من در مجموع از شنیدن سخنان آقای ستانکزی بسیار خوش شدم و امید است که این نشست ها ادامه یابد.

کرزی افراد مهمی چون استاد ربانی، استاد سیاف و مارشال فهیم را که جانشین احمد شاه مسعود بود در کنار خود داشت اما حکومت فعلی این امکانات را ندارد. حضور امریکا در افغانستان در طول ۱۴ سال گذشته جنبه های مثبت و منفی داشت اما اگر امریکایی ها مایوس شوند، برای ما مشکل ایجاد خواهد شد و اگر آنها سالانه ۴ میلیارد دالر مصارف اردو را نپردازند، اردو از میان خواهد رفت و ما دوباره به دوران تجرید باز خواهیم گشت.

کوچی می گوید که باید طالبان به دولت شامل شوند که این حرف درست نیست. منطقی نیست که دولت دوسره را سه سره بسازیم. انتخابات هم ممکن نیست زیرا احتیاج به صلح دارد، میکانیزم مذاکرات دو جانبه هم درست نیست زیرا حالات فرق کرده است.

مسئلۀ قانون اساسی و حکومت آینده که تقسیم قدرت چگونه باید صورت گیرد مربوط به آینده است که توسط انتخابات این کار صورت می گیرد یا با میکانیزم دیگری که مورد توافق طرفین قرار گیرد.

من بار دیگر تاکید می کنم که خواست های طالبان منطقی است و باید به منظور رسیدن به صلح به این خواست ها توجه صورت گیرد.

سخنان انوار الحق احدی:

خوشحالم که در این نشست شرک کردم و در نشست قبلی هم شرکت داشتم. این گونه بحث ها و تبادل نظرها بسیار مفید است اما به این شرط که اجندا از قبل مشخص باشد. بحث های پراکنده و بدون اجندا ما را به نتیجۀ مطلوب نمی رساند.

حکومت افغانستان در نشست اسلو طرح صلح را ارائه نمود که طالبان در حکومت شامل شوند اما طالبان نپذیرفتند. زیرا آنها شرایط خود شان را داشتند از جمله خروج نیروهای خارجی و مسئلۀ نظام آینده و قانون اساسی.

اینکه طالبان تاکید دارند که قصد انحصار قدرت را ندارند به این معنی است که سیاست رقابتی را می پذیرند. در سیاست رقابتی انتخابات خواهد بود و سرانجام نظام جمهوری خواهد بود. در مورد قانون اساسی اگر این قانون را نمی خواهید پس باید مشخص شود که با کدام مواد این قانون مخالفت دارید.

سخنان خانم ملالی شینواری:

ملالی شینواری مشاور رئیس جمهور سخنانی در مورد حقوق زن بیان داشت. وی گفت که طالبان زنان را در چهار دیوار خانه محدود می سازند زیرا می گویند زنان در بیرون خانه موجب وسوسه و در نتیجه تضعیف ایمان مردان می شوند. ما زنان مکلفیت حفظ ایمان شما مردان را نداریم. مکاتب دخترانه را بستید تا ایمان شما حفظ شود. زنان خواهان صلح در افغانستان اند که نیمی از پیکر جامعه را تشکیل می دهند.

بخاطر یک نفر دیگران را نکشید اگر تلویزیون طلوع نشرات خلاف شرع دارد شما آنرا نبینید. چینل های اسلامی را مشاهده کنید. مردان در نشست های شما زیاد سخن می گویند اما تحمل سخنان زنان را ندارید.

من هرچند تاکنون ازدواج نکرده ام و مادر نیستم اما احساس یک مادر را دارم که فرزندش از روی مجبوریت به وظیفۀ سربازی رفته و کشته می شود.

سخنان خانم مریم صافی:

داکتر مریم صافی که یک محقق در مورد مسایل مربوط به صلح است در این نشست به زبان انگلیسی سخن گفت. وی گفت: موقف شما در نزد مردم افغانستان مشخص نیست. صدای شما بگوش ما نمی رسد که بدانیم چه می خواهید؟ درست است که سیستم حکومت در افغانستان ناکام است اما در طول چهارده سال گذشته بنیاد هایی هم به میان آمده که باید حفظ شوند.

در تمام نشست هایی که تا اکنون با طالبان صورت گرفته در دو نشست زنان شرکت داشته اند. من با شرکت در این نشست به این نتیجه رسیدم که طالبان خواهان صلح اند اما نظریات مردم در این مورد متفاوت است. طالبان باید به این نظریات متفاوت توجه کنند. این مسئله هم مشخص نیست که طالبان در مذاکرات چه مسایلی را مطرح می کنند.

سخنان خانم Danielle Pell از سازمان ملل متحد:

وی به تلفات غیرنظامیان اشاره کرد و گفت که در طول ۲۰۱۵ تلفات غیرنظامیان در افغانستان افزایش یافته است. مردمان در نتیجۀ جنگ ها در این سال بیشتر در کندز و هلمند آواره شده اند.

درحالی که طالبان همیشه تاکید دارند که حقوق زنان را برسمیت می شناسند اما در عمل فرماندهان شان مکاتب را می بندند. خشونت علیه زنان صورت می گیرد. من نمی گویم که این کار ها توسط طالبان صورت می گیرد اما در مناطق تحت کنترول طالبان صورت می گیرد.

در قسمت کمک رسانی به مناطق آسیب دیده ما خواهان همکاری های بیشتر از شما هستیم و نمی خواهیم فقط در حرف وعده داده شود اما در عمل کاری صورت نگیرد.

از جانب طالبان عمار یاسر گفت که موضوع خروج نیروهای خارجی از افغانستان کلید حل مشکل و گره گشای مشکل جنگ در افغانستان است.

داکتر مزارگل صالحی یکی از اعضای دفتر در مورد تلفات ملکی گفت که ما یک کمیسیون در این مورد تشکیل داده ایم. از جانب طالبان کسانی که در این رابطه قصور بورزند و ثابت شود که نسبت به جان مردم بی اعتنا اند محاکمه و مجازات می شوند.

در مورد کمک به گروه های امداد رسان در افغانستان و به جواب خانم دانیلی پیل، سهیل شاهین از جانب طالبان چنین جواب داد که ما همیشه در این مورد همکار بوده ایم و جلسات منظم با مقامات ملل متحد داریم. بعنوان مثال در بدخشان این ما بودیم که به نهاد های کمک رسان خارجی همکاری کردیم اما مقامات دولتی رسانیدن کمک به مردم در وردوج را مانع شدند. سازمان ملل متحد حتی با اشرف غنی در تماس شد اما با وجود امر اشرف غنی، قوماندان منطقه مانع رسیدن کمک ها شد و گفت که من نه والی را می شناسم و نه اشرف غنی را.

پیام رئیس جمهور:

در جریان این صحبت ها خلیل صافی که با دفتر یونیما و پگواش همکاری دارد و گردانندۀ این نشست هم بود اعلام داشت که رئیس جمهور اشرف غنی از طریق معصوم استانکزی سرپرست وزارت دفاع به این کنفرانس پیام فرستاده که ما طالبان را بحیث مخالف سیاسی خود می شناسیم. این پیام در میان شرکت کنندگان تاثیر مثبت داشت و داود زی نیز این سخن را یک پیام مهم دانست.

سخنان استانکزی:

شیرمحمد عباس استانکزی یکبار دیگر روی مسایلی تاکید کرد که مورد سوال بود.

او گفت که طالبان خواهان صلح اند اما این صلح دو بخش دارد؛ بخشی که به دولت افغانستان مربوط است و بخشی که رابطه به امریکا دارد. در مورد مسایل مربوط به افغانستان مانند قانون اساسی، نظام آینده و سایر مسایلی از این دست، با افغان ها باید صحبت شود اما در مورد اینکه نیروهای خارجی چه زمانی از افغانستان خارج می شوند، باید با امریکا صحبت شود زیرا چنین صلاحیتی را دولت افغانستان ندارد. بنا براین صلح در افغانستان به تصمیم امریکا مربوط است که صلح می خواهد و خارج می شود یا می ماند و می جنگد.

در مورد قانون اساسی گفت که این قانون در شرایط اشغال بمیان آمده و قابل قبول نیست اما اینکه چه اصلاحاتی در آن بمیان آید، یک مرجع با صلاحیت از هردو طرف تصمیم خواهد گرفت.

وی تکرار کرد که صلح در افغانستان به تصمیم امریکایی ها برای خروج از افغانستان رابطه دارد. ما از امریکایی ها می خواهیم که نیروهای مسلح خود را از افغانستان خارج سازند اما این خواست ما به معنی قطع رابطه نیست. ما از امریکا و غرب می خواهیم که بجای تانک و سلاح های جنگی، تراکتور و بلدوزر برای بازسازی افغانستان به ما بدهد. اگر امریکا قصد دوام جنگ در افغانستان را دارد، پس صلح ممکن نخواهد بود.

بعضی از دوستان می گویند که چرا ما خواست ها و دیدگاه های خود را بصورت روشن مطرح نمی سازیم در جواب تان باید بگویم که ما یک وب سایت داریم که اکثراً بازکردن آن به مشکل مواجه است اما تنها در کابل چهل چینل تلویزیونی علیه ما سرگرم تبلیغ اند. بنا براین هر دروغی به ما نسبت داده می شود. همین اکنون در مناطق تحت کنترول طالبان حتی مکاتب دخترانه فعال است اما کسی از این حقایق چیزی نمی گوید.

عجیب است که هنوزهم در افغانستان کسانی وجود دارند که افغانستان را تحت اشغال نمی دانند. من از اینها می پرسم که جنگ پدران ما با انگلیس ها چه توجیه داشت؟ چرا ما علیه تجاوز شوروی جنگیدیم؟

امروز در افغانستان اولادۀ احمدشاه درانی وجود دارد اما فرزندان شاه شجاع وجود ندارد زیرا کسی از شرم نمی تواند خود را به شاه شجاع منسوب نماید.

بعضی ها می گویند که شما چرا سربازان را هدف قرار می دهید؟ جنگ ما علیه تجاوزگران است و بادی گارد تجاوزگران، حامیان تجاوز و هرکسی که از تجاوز حمایت می کند هدف است.

در مورد حقوق زن باید گفت که زن حق تحصیل، کار و انتخاب دارد. ما این مسئله را بار بار تذکر داده ایم. چه کسی حاضر است بالای مادر، خواهر و دختر خود ظلم کند؟

در مورد قانون اساسی هم نظر ما اینست که این قانون در تحت اشغال بمیان آمده است و باید تعدیل و اصلاح گردد.

وحدت جغرافیایی افغانستان هرگز قابل تغییر نیست و طالبان هرگز خواهان جدایی بخشی از قلمرو افغانستان نبوده و نیستند.

لیست سیاه که نام های رهبران طالبان در آن گنجانیده شده باید از میان برود.

دفتر قطر بعنوان یگانه آدرس و مرجع با صلاحیت مذاکره کننده باید باز شود.

در مورد منابع طبیعی افغانستان ما به این باوریم که اینها مال مشترک همه افغان هاست. ما از پروژۀ تاپی حمایت می کنیم و از همه پروژه هایی که به منظور پیشرفت افغانستان روی دست گرفته می شود نه تنها حمایت می کنیم، بلکه اجازه نمی دهیم که کسی مانع کار روی آنها شود. حتی سربازانی که از این پروژه ها پاسداری می کنند نیز مورد حمله قرار نمی گیرند. چه این پروژه معدن مس باشد یا معادن دیگر.

ما افتخار می کنیم که در دوران امارت اسلامی حتی یک وجب زمین دولتی غصب نشد و امروز هیچ طالب حتی یک نمره زمین در افغانستان ندارد. ما هم می توانستیم این کار ها را بکنیم اما آنرا مال شخصی خود نمی دانستیم. اما اینکه بعد از تجاوز امریکا به افغانستان چه واقع شد، همه می دانیم و مفتش خاص امریکا هرروز گزارشی از این فساد به نشر می رساند.

ما در افغانستان خواهان صلح هستیم اما آدرس واقعی برای صلح دفتر قطر است. حذف لیست سیاه و بازشدن دفتر قطر از خواست های اصلی ماست.

سخنان پروفسور پاولو:

پروفسور پاولو سخنران پایانی این نشست بود. وی گفت از شرکت کنندگان در این بحث تشکر می کنم و از دولت قطر نیز اظهار امتنان دارم که به ما در تدویر این کنفرانس کمک کرد. این نشست مذاکرات صلح نبود و فقط نشست غیر رسمی برای تبادل نظر میان شخصیت های افغان بود. این نشست به هیچ صورت مخالف نشست چهارجانبۀ صلح نیست، بلکه می تواند به تسهیل مذاکرات کمک کند.

سخنان آقای استانکزی در تمام بخش ها امیدوار کننده بود. طالبان حق دارند تا دفتر شان باز شود و افراد شان از لیست سیاه خارج گردند.

در این نشست پیشنهاد شد که این نشست ها باید ادامه یابد و من این پیشنهاد را بسیار مهم می دانم.

در مورد مشروعیت دو طرف باید محتاط باشیم. اگر بگوئیم که دولت مشروعیت ندارد معنی آن پایان مذاکرات صلح خواهد بود. هردو طرف مشروعیت دارند، هم طالبان و هم دولت. اگر طالبان تاکید نمایند که فقط با امریکا مذاکره می کنند و با دولت افغانستان مذاکره نمی کنیم، همه تلاش ها بی نتیجه خواهد بود. در مذاکرات باید پیش شرط وجود نداشته باشد.

مسئلۀ آتش بس و کاهش بحران از جمله ضرورت های اولی است که مردم خواهان آن اند. همه شرکت کنندگان این نشست به این باور بودند که باید از جان غیرنظامیان محافظت گردد، از خشونت علیه زنان باید جلوگیری گردد و تعلیم و آموزش بدون مانع باشد.

طالبان نمی توانند ادعا کنند که همه مسایل افغانستان را کنترول خواهند کرد. داعش خطر دیگری است که همه از ظهور آن در افغانستان نگران اند. این پدیده یک عامل خارجی است و رابطه ای با مردم افغانستان ندارد اما خطرات آن متوجه مردم است.

این نشست دو روزه با صدور اعلامیه به پایان رسید.