وحیدمژده

روزنامۀ نیویارک تایمز گزارشی را به دست نشر سپرده که دونالد ترامپ به دیپلومات های ارشد این کشور وظیفه سپرده است تا مذاکرات مستقیم با طالبان را آغاز نمایند.

مذاکرات مستقیم با امریکا خواست اصلی طالبان برای آغاز پروسۀ صلح در افغانستان است. طالبان به این دلیل دفتر سیاسی شان را به قطر انتقال دادند تا با امریکا مذاکره نمایند. طالبان به این باور اند که امریکا در جنگ افغانستان طرف اصلی این جنگ است اما قصد دارد در نقش یک میانجی میان دولت افغانستان و طالبان ایفای نقش نماید که از نظر طالبان قابل قبول نبوده است.

خواست طالبان که بارها از طرف این گروه عنوان شده شامل دو مرحله است:

-مذاکرات با امریکا برای تعیین تقسیم اوقات برای خروج نیروهای این کشور از افغانستان با یک تضمین معتبر بین المللی.

-آغاز مذاکرات با حکومت افغانستان برای ایجاد یک حکومت جدید.

طالبان تاکید دارند که هدف شان از خروج نیروهای امریکایی از افغانستان این نیست که روابط با امریکا و غرب را قطع نمایند بلکه می خواهند تا امریکایی ها به جای تانک و توپ، تراکتور و بلدوزر به افغانستان بفرستد و از دشمنی با مردم افغانستان دست بردارند.

بعد از به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در امریکا، او استراتژی جدیدی را برای جنوب آسیا اعلام نمود که مهمترین بخش آن فشارهای نظامی بر طالبان بود تا این گروه به این نتیجه برسند که از راه جنگ به اهداف شان نخواهند رسید و مجبور به مذاکره با دولت افغانستان گردند اما طالبان در بهار امسال با اعلام عملیات خندق نشان دادند که قصد مذاکره با دولت افغانستان را ندارند. آن ها همچنان به مذاکره با امریکا تاکید داشتند.

امریکا تا اکنون به این خواست طالبان به این دلیل جواب مثبت نمی داد که می دانست مذاکرۀ مستقیم با طالبان در غیاب نماینده گان حکومت افغانستان، در حقیقت به معنی دور زدن حکومت کابل خواهد بود و می تواند این حکومت را به سرنوشت حکومت داکتر نجیب الله گرفتار سازد.

زمانی که اتحادشوروی مذاکره با مجاهدین را در ریاض عربستان سعودی آغاز کرد، هواداران رژیم نجیب الله به این نتیجه رسیدند که شمارش معکوس برای سرنگونی رژیم کابل آغاز شده است. اختلاف در داخل حکومت تشدید شد و سرانجام به سقوط آن انجامید.

 اما امریکا در دوران ریاست جمهوری اوباما با امضای قرارداد امنیتی با حکومت وحدت ملی، به طالبان این پیام را داشت که آن ها نباید گمان کنند که امریکا قصد خروج از افغانستان را دارد. در عین حال این نکته نیز مشخص بود که امریکا نمی تواند تا ابد در افغانستان به جنگ ادامه دهد و سرانجام باید راهی برای حل این معضل که می تواند تا ده ها سال بعد نیز ادامه یابد، جستجو نماید.

جنرال نیکلسون فرماندۀ نیروهای خارجی در افغانستان گفته بود که در کنار فشار های نظامی به طالبان، فشارهای مذهبی و مردمی را نیز بر آنان افزایش خواهد یافت. نشست های علمای دینی در اندونیزیا، کابل و عربستان سعودی و حرکت های صلح خواهانه از جانب مردم در ولایات را طالبان بخشی از همین فشارهای امریکا دانستند و به آن ها جواب رد دادند.

اگر گزارش منتشر شده در نیویارک تایمز جامۀ عمل بپوشد، نشان از یک تحول بزرگ در سیاست امریکا در قبال افغانستان دارد. هرچند امریکا زمان زیادی را در جنگ تلف کرد اما اینکه اکنون به این نتیجه رسیده است که فقط نیروی نظامی تعیین کنندۀ سرنوشت جنگ نیست و باید از راه مذاکره مشکل افغانستان را حل کند، قدمی مهم در راستای صلح در افغانستان برداشته خواهد شد.

مبتکر تلاش در جهت حل مشکل افغانستان از راه مذاکره در صف طالبان ملا اختر محمد منصور بود. او بود که بعد از دستگیری ‏ملا برادر و علی الرغم تمام مخالفت ها، به این بهانه که دستور ملامحمد عمر را اجرا می کند، به انتقال دفتر سیاسی طالبان به قطر ‏اقدام کرد. اما این دفتر با مخالفت حامدکرزی مواجه شد و هرگز رسمیت نیافت.

کشته شدن منصور موجب شد تا طرفداران حل صلح آمیز قضیۀ افغانستان در داخل صف طالبان ضعیف شوند و تندروان قدرت بیشتر بدست آورند.

بعد از اعلام استراتژی دونالد ترامپ در مورد جنوب آسیا، طالبان احساس کردند که امریکا تاکید بر دوام جنگ دارد و جنرال های امریکایی از  پیروزی این استراتژی که بیشتر بر حملات هوایی اتکا داشت، سخن می گفتند اما مشخص بود که این استراتژی هرگز امکان پیروز شدن ندارد. حملات هوایی بیشتر بر غیرنظامیان تلفات وارد آورد و این کار به نفع طالبان تمام شد تا با استفاده از نفرت مردم از امریکا، از روستا نشینان سربازگیری بیشتر نماید.

همین اکنون بخش بزرگی از سرحدات افغانستان با کشورهای همسایه را طالبان کنترول می کنند و این مسئله نیز موجب شده تا کشور های ایران و آسیای میانه و نیز کشورهای منطقه چون چین و روسیه نیز با طالبان در تماس گردند.

هرچند امریکایی ها حتی به صورت غیر رسمی نیز تا زمان نوشتن این سطور به طالبان اطلاع نداده اند که حاضر به مذاکرات مستقیم با آن ها هستند اما اعلام این موضوع توسط یکی از رسانه های معتبر امریکایی می تواند به این معنی باشد که امریکا می خواهد در ابتدا عکس العمل جهت های مختلف در داخل و خارج افغانستان را در مورد مذاکرۀ مستقیم واشنگتن با طالبان بداند.

طالبان گفته اند که تا اکنون در مورد مذاکرات هیئت امریکایی با آن ها به صورت رسمی هیچ پیامی از امریکایی ها دریافت نکرده اند و بنابراین هرگونه تبصره در این مورد را قبل از وقت می دانند اما سایت های انترنتی نزدیک به طالبان از این خبر استقبال کرده و آن را یک تحول بزرگ در جنگ افغانستان دانسته اند.‏