بزرگ ترین قربانی:

بزرگ ترین قربانی را در تاریخ انسان حضرت ابراهیم بت شکن ـ که همانا ذبح فرزندش اسماعیل باشد ـ به بارگاه پروردگارش تقدیم کرد. خداوند مهربان با ارسال فدیه یی از بهشت جان آن فرزند عزیز را نجات داد و امروزه که در هر نقطه یی از جهان اسلام منظرۀ زیبای ذبح حیوانات به حیث قربانی مشاهده می شود، در واقع فدیۀ اسماعیل است که پرداخته می شود، و هر مسلمانی با ذبح اشتر، گاو و یا گوسفندی مراتب عشق و از خودگذری خویش در راه خدا را به نمایش می نشیند.

 قربانی حکمی واجب و فراگیر

هرچند، جای اصلی قربانی مکۀ مکرمه است و سالانه صد ها هزار حاجی مسلمان در آن سرزمین مقدس صد ها هزار حیوان را به بارگاه خداوند شان قربانی می کنند و این عمل نیکو، یکی از مناسک حج قرار گرفته است، اما از آن جایی که رحمت الهی عام و فراگیر است و برای این که سایر مسلمانانی که توانایی حج کردن ندارند، از این نعمت بزرگ محروم نشده باشند، دین مقدس اسلام حکم قربانی را عام نموده و هر مسلمانی که توان مالی داشته باشد، بایستی در روز دهم ذوالحجه پس از ادای نماز عید اضحی قربانی نماید. کسی که با وجود داشتن استطاعت مالی از این امر خود داری ورزد، در حقیقت از امری واجب سر پیچیده است: چنان که پیامبر فرموده است: شخصی که با وجود وسعت ـ مالی ـ قربانی نکند، به عیدگاه ما نزدیک نشود.

فضیلت قربانی

با توجه به اهمیت و ابعاد تاریخی قربانی، این عمل پسندیده از دیدگاه اسلام دارای فضیلتی بزرگ و ارزشی والا است. چنانکه حضرت رسول اکرم در این زمینه می فرماید: هیچ عملی نزد خداوند در روز نحرـ دهم ذوالحجه ـ نیکوتر از ریختن خون قربانی نیست…

در جایی دیگر خطاب به فاطمه می گوید: ای فاطمه! برخیز و در کنار قربانی خویش ایستاده شو، زیرا هر قطره یی از خون آن، که به زمین بریزد، خداوند در برابر آن گناهان گذشته ترا عفو خواهد کرد.

فاطمه پرسید: آیا این مژده تنها برای ما اهل بیت است، یا برای تمام امت؟ پیغمبر فرمود: هم برای اهل بیت ما وهم برای تمام امت.                     

حیوانات قربانی

حیواناتی که قربانی آن ها جایز می باشند عبارتند از: شتر، گاو، گاومیش، بز و گوسفند.

گفتنی است که بز و گوسفند را صرف یک نفر می تواند قربانی کند اما در گاو، گاومیش و شتر هفت نفر می توانند شریک شوند، به شرطی که سهم هر یک از شرکا ۷/۱ حصۀ کامل باشد و هر یک از آنان باید نیت قربانی و عقیقه را داشته باشند، در صورت عدم تحقق این دو شرط، قربانی درست نمی باشد.

عمر حیوانات قربانی

شتر باید پنج ساله باشد. گاو و گاومیش باید دو ساله باشد. گوسفند و بز از یکساله باید کمتر نباشد. البته چوچه گوسفند شش ماهه که از لحاظ جسامت به اندازۀ یکساله باشد، از این حکم مستثنی است و قربان کردن آن روا می باشد.

ویژه‎گی‎های حیوانات قربانی

حیوانی‎که قربانی کرده می شود باید از عیوب ذیل مبرا باشد:

کور نباشد. ۲-  شاخ آن بیخ به گونه یی نشکسته باشد که حیوان را متضرر ساخته باشد. ۳- پای حیوان نباید قسمی لنگ باشد که آن را به زمین گذاشته نتواند. ۴- دست، پای و سایر اعضای آن قطع نباشد. ۵- خیلی لاغر نباشد.

وقت قربانی

روز های مشخص قربانی عبارتند از: دهم، یازدهم و دوازدهم ذوالحجه و یا به سخن دیگر روز های قربانی، روز اول، دوم و سوم عید اضحی می باشد. البته قربانی کردن در روز اول عید اضحی نسبت به دوم و سوم آن از فضیلتی ویژه بر خوردار می باشد.

شروط قربانی

برای وجوب قربانی فقهای مسلمان شرایط زیر را مدنظر قرار داده اند.

غنی بودن، شخصی که قربانی می کند باید دو صد درهم اضافه از نیاز مندی خود داشته باشد که این مبلغ در نصاب زکات نیز شرط است و یا اجناسی را دارا باشد که قیمت آن مبلغ مذکور را پوره کند.

مسلمان بودن.

 اقامت در وطن یعنی بر مسافر قربانی واجب نیست.

قربانی از سوی مرده‎گان و اقارب

اگر کسی توانایی مالی داشته باشد و بخواهد از جانب پدر، مادر، مادرکلان، پدر کلان وسایر اقارب خویش در حالت مرگ و یا زنده گی آنان قربانی کند، کاری است پسندیده و پاداش آن برایش داده خواهد شد. همچنان قربانی از طرف پیامبر و ازداوج مطهرات موجب خوشبختی و سعادت می باشد.

مسائل متفرقه

از حیوان قربانی بدون ضرورت نباید استفاده شود. یعنی در سواری و باربری از آن کار گرفته نشود.

در وقت قربانی، فقط نیت قلبی کفایت می کند، اما خواندن دعا به زبان بهتر است.

تقسیم گوشت قربانی به سه حصه و سپس توزیع یک حصۀ آن بر فقرا و مساکین مستحب است.

در وقت ذبح حیوان کارد و یا چاقوی که توسط آن ذبح صورت می گیرد، باید تیز باشد.

حیوان در وقت ذبح روی به قبله خوابانده شود، و این دعا را نیز کسی که ذبح می کند باید بخواند: (اللهم تقبل منی، کما تقبلت من حبیبک محمد و خلیلک ابراهیم).

اگر در گاو و گاومیش و شتر چند نفر شریک باشند تنها باید گوشت را تقسیم نکنند، بلکه سر، پا، گرده، دل و جگر و سایر اعضای آن را شامل تقسیم هفت حصۀ مساوی تقسیم نمایند.

اجورۀ قصاب و یا کسی که برای این کار استخدام می شود، نباید از گوشت و پوست قربانی اعطا گردد.

دادن گوشت قربانی به غیر مسلمان جایز است، اما دادن آن در بدل مزد ناروا می باشد.

پوست قربانی را هم می توان به فقرا داد و هم می توان آن را فروخت و پول آن را صدقه داد.

شخصی که قربانی بر وی واجب است الزاماً باید قربانی کند. کسی که قربانی بر او واجب نیست، اما با قربانی نمودن به مشکلی رو به رو نمی شود، بهتر است که قربانی کند.