وحید مژده

سرانجام پس از ماه ها انتظار، سازمان ملل متحد نام گلبدین حکمتیار امیر حزب اسلامی افغانستان را از لیست سیاه این سازمان حذف نمود. این نخستین بار است که نام کسی که از جانب امریکا به رهبری یک گروه هراس افگن در جهان متهم بود، از لیست سیاه حذف شده و تعزیرات بر حزب وی رفع می گردد.

قرار است آقای حکمتیار در آیندۀ نزدیک در کابل ظاهر گردد و با ظهور وی، حزب اسلامی رسماً از مخالفت مسلحانه با حکومت وحدت ملی دست بردارد، هرچند که از مدت ها قبل سخنگویان این حزب از آتش بس با دولت سخن گفته بودند.

قرار است به تعداد ۵۰۰ تن از محافظان آقای حکمتیار که قبلاً با نیروهای قطعۀ محافظت از رجال برجسته پیوسته اند، امنیت وی را به عهده بگیرند و تا اکنون یک ساختمان مجلل برای اقامت وی در منطقۀ دارالامان کابل درنظر گرفته شده است.

اولین سوالی که بعد از پیوستن حکمتیار به دولت افغانستان در ذهن شکل می گیرد اینست که یکجا شدن حکمتیار به دولت، چه تاثیری بر روند صلح در کشور خواهد داشت؟ آیا آمدن وی موجب تشویق رهبران طالبان خواهد شد تا آن ها هم راهی مشابه را در پیش بگیرند و دست از جنگ بردارند؟

حکمتیار قبلاً در مصاحبه با یک سایت انترنتی به نام ”افغان زواک“ در مورد صلح در افغانستان گفته بود:

”پروسۀ صلح به معنی حقیقی آن تا اکنون آغاز نشده است. طرف مقابل (امریکا) نه طرحی برای صلح دارد و نه به حکومت دست نشاندۀ خود در کابل در این مورد اختیار می دهد. طالبان هم برای صلح طرحی عملی و قابل قبول ندارند اما ما طرحی عملی و عادلانه ارائه نموده ایم اما این طرح را نه اشغالگران می پذیرند و نه طالبان.

بندهای اصلی طرح ما عبارت اند از: خروج کامل و بدون قید و شرط نیروهای خارجی و انتخابات آزاد شفاف و عادلانه بعد از آزادی کشور است. اشغالگران هردو شرط را نمی پذیرند؛ آن ها خواهان دوام اشغال و انتخابات در حالت اشغال طوری اند که نتیجۀ آن نه با رأی مردم، بلکه توسط سفارت امریکا تعیین گردد، رئیس جمهور را وزیر خارجۀ امریکا انتخاب نماید!

طالبان انتخابات را نمی پذیرند و هرگونه انتخابات از نظر آنان حرام است اما نظام مطلقه و موروثی از نظر آنان صد درصد مطابق شریعت است. قانون اساسی طالبان در حقیقت کاپی قانون اساسی دوران ظاهرشاه است فقط بجای پادشاه در آن امیرالمُومنین آمده است. آن ها در مرام خود نوشته اند که ما خواهان رژیمی مانند عربستان سعودی هستیم!!“

این سخنان حکمتیار به این معنی است که اکنون شرایط تغییر نموده و حکمتیار به نتایج متفاوت رسیده و در نتیجه به پروسۀ صلح پیوسته است. اگر واقعاً آقای حکمتیار به چنین توافقی رسیده باشد و این قدم ها عملی گردد، می توان گفت که برای طالبان نیز هیچ بهانه ای برای دوام جنگ باقی نمی ماند زیرا بهانه ای که طالبان برای دوام جنگ خویش در افغانستان دارند اینست که نیروهای خارجی افغانستان را اشغال کرده اند. طالبان خواستار تقسیم اوقات برای خروج نیروهای خارجی از افغانستان اند و زمانی که این تقسیم اوقات به شکل رسمی مشخص گردد، طالبان گفته اند که قبل از خروج کامل نیروهای خارجی حاضر به پیوستن به پروسۀ صلح و قبول آتش بس اند.

در مورد اینکه طالبان انتخابات را باور ندارند و آن را خلاف شریعت می دانند نباید زیاد مبالغه صورت گیرد، از نظر طالبان نیز انتخابات بدعتی کفرآمیز نیست، فقط لازم است تا آن ها هم به باوری برسند که آقای حکمتیار رسیده است. یعنی اینکه گروه های اسلامگرا با حفظ هویت اسلامی خود این حق را دارند تا از راه انتخابات و برخورداری از رای مردم به قدرت سیاسی دست یابند.

در اخیر لازم است از یگانه انتخابات در دوران جهاد که به دلیل پافشاری آقای حکمتیار میان گروه های مختلف مجاهدین در سال ۱۹۹۱ در ولایت کنر صورت گرفت، اشاره شود. در آن انتخابات گروه سلفی به رهبری مولوی جمیل الرحمن به پیروزی رسید اما به دلیل مخالفت حزب اسلامی با نتیجۀ انتخابات، نتیجه اعلام نشد. حزب می خواست مانند انتخابات سال ۲۰۱۴، هردو طرف برنده اعلام شوند اما سلفی ها نپذیرفتند و حزب به لشکرکشی و جنگ پرداخت. مهمترین نتیجۀ این انتخابات، کشته شدن مولوی جمیل الرحمن بدست یک مجاهد مصری به نام عبدالله رومی بود.