راوی

روز جمعه ۱۷حمل شاهد خاقان عباسی صدراعظم پاکستان به دعوت اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان سفری به کابل داشت. دراین سفر روی خواست های افغانستان از پاکستان مبنی بر قطع حمایت پاکستان از طالبان بحث صورت گرفت. دراین دیدار در کنار مسایلی چون مبارزه علیه تروریسم و کمک پاکستان به پروسۀ صلح افغانستان، روی مسایل دیگر ذات البینی میان دو کشور مانند همکاری های منطقوی، پروژه های مشترک انتقال انرژی، عملی شدن پروژه های خط آهن و جاده، بازگشت مهاجرین و نیز تخطی های زمینی و هوایی از جانب نیروهای نظامی پاکستان بحث و تبادلۀ نظر صورت گرفت.

جانب افغانستان از پاکستان خواستار سپردن تعدادی از سران طالبان که در زندان های پاکستان بسر می برند نیز گردید و قرار شد در مورد اسناد رسمی انتقال زندانیان میان دو کشور آماده و به امضای مقامات مسوول دو کشور برسد.

سفر خاقان عباسی بدنبال سفر های مقامات پاکستانی از افغانستان صورت می گیرد. قبلاً ناصر باجوه مشاور رییس جمهور در امور امنیت ملی و همچنان تهمینه جنجوعه معاون وزیر خارجۀ آنکشور در سفر به افغانستان، با مقامات افغان در مورد وضع در افغانستان و منطقه تبادل نظر کرده بودند. آیا این سفرها به معنی تغییر در سیاست پاکستان در قبال افغانستان است؟

این سفرها همزمان با حملات راکتی پاکستان به مناطق مرزی افغانستان و درگیری های سرحدی میان سربازان دوکشور صورت گرفت. به نظر می رسد که حکومت افغانستان این حملات از جانب پاکستان را با تقاضا از اسلام آباد برای فشار بر طالبان و آوردن آن ها به میز مذاکرات در تضاد نمی بیند.

سفر خاقان عباسی از این نگاه نیز می تواند مهم باشد که رئیس جمهور غنی در پروسۀ کابل طرح صلحی را به طالبان ارائه نمود و در کنفرانس تاشکند در مورد افغانستان نیز از آن طرح حمایت صورت گرفت. شاهد خاقان عباسی در سفر به کابل در مورد کمک پاکستان به پروسۀ صلح افغانستان وعدۀ همکاری داد.

طالبان در مورد طرح صلح حکومت وحدت ملی به صورت رسمی ابراز نظری نکردند و به نظر می رسد که نامۀ مفصلی را که قبل از اعلام طرح صلح دولت افغانستان عنوانی مردم امریکا منتشر کرده بودند، برای بیان نظر خود در مورد هر گفتگوی صلح کافی دانستند اما احمد رشید تحلیلگر پاکستانی که دو کتاب در مورد طالبان نوشته است و همیشه هم از انشعاب قریب الوقوع در صف طالبان سخن می گوید این بار هم به این باور است که دلیل خاموشی طالبان اختلافی است که میان سران این گروه در مورد جنگ یا صلح با دولت افغانستان و نیروهای خارجی پدید آمده است.

احمد رشید با این ادعای دولت افغانستان موافق است که ناتوانی طالبان از گرفتن ولایات افغانستان موجب شده تا بعضی از رهبران این گروه در مورد سرنوشت آیندۀ جنگ دچار شک و تردید شوند و همین مسئله موجب اختلاف داخلی و در نتیجه خاموشی آن ها در مورد پیشنهاد صلح دولت افغانستان گردد.

از جانب دیگر وارد شدن عربستان سعودی در بازی های منطقوی هم دراین روند بی تاثیر نیست. گفته می شود که مقامات سعودی هم با پاکستانی ها در مورد آوردن طالبان به پشت میز مذاکره درتماس اند و شایعاتی هم بگوش می رسد که دفتر سیاسی طالبان در قطر حد اقل از طریق دو چینل ارتباطی با امریکایی ها در تماس اند. حتی بعضی از رسانه های پاکستانی از شایعاتی سخن گفته اند که گویا یکی از مقامات مهم وزارت خارجۀ امریکا در امور جنوب آسیا “الیس ولز” در سفر به پاکستان، با بعضی از مقامات طالبان دیدار داشته و در مورد خواست اصلی طالبان یعنی تعیین تاریخی برای خروج نیروهای امریکایی از افغانستان سخن گفته است.

از طرف دیگر پاکستانی ها زیر فشار های امریکا نیز قرار دارند و می دانند که ترامپ یک شخصیت غیرقابل پیش بینی است. به همین دلیل آن ها سعی دارند تا در کنار نزدیکی با کشور هایی چون روسیه و چین، از تلاش برای بهبود روابط با امریکا را دست بر نداشته اند و تماس ها با امریکا ادامه دارد.  

دعوت از شاهد خاقان عباسی برای سفر به افغانستان در شرایطی صورت می گیرد که از زمان صدارت وی کمتر از دو ماه باقی مانده است. مشخص نیست که دولت افغانستان در این مدت کوتاه چه انتظاری از عباسی دارد.

تا آنجا که مسئله به خواست های دولت افغانستان به پاکستان مربوط است، رسانه های پاکستانی از قول بعضی از مقامات پاکستانی گزارش داده اند که پاکستان در صف طالبان آنقدر نفوذ ندارد تا آن ها را به زور به پشت میز مذاکراه حاضر سازد اما به کمک کشور های دیگر از رهبران این گروه خواهد خواست تا به پیشنهاد دولت افغانستان جواب مثبت بدهند.

اما طالبان نیز محدویت های خود را دارند. ظهور مرموز داعش در افغانستان و حمایت های پنهان از این گروه طالبان را در موقعیت خطرناکی قرار داده است. هرگونه توافق طالبان با حکومت افغانستان می تواند تعداد از جنگجویان این گروه را که بشدت از دولت و خارجی ها عقده دارند، به سوی داعش براند.

سفر رئیس جمهور پاکستان در شرایطی صورت می گیرد که حملۀ هوایی در یک مراسم در قندز که به کشته شدن ده ها تن انجامید، در پاکستان نیز عکس العمل هایی را برانگیخته است. طالبان تهدید کرده اند که انتقام این عمل را خواهند گرفت. بنا براین سفر شاهد خاقان عباسی در شرایط زیاد مساعدی صورت نگرفت و از آن نمی توان انتظار تغییری قابل توجه در وضع افغانستان را داشت.