راوی

در حاشیۀ مجمع عمومی سازمان ملل متحد، رئیس جمهور غنی دیداری با دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا داشت. رسانه های بین المللی گزارش دادند که در این ملاقات، دونالد ترامپ از رئیس جمهور غنی خواسته است تا از دولت قطر خواهان بسته شدن دفتر طالبان در این کشور گردد. ترامپ در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، از طالبان نیز به عنوان یک گروه تروریست نام برد.

سابقۀ دفتر سیاسی طالبان در قطر:

طالبان از سال ۲۰۰۹ تماس هایی را با جامعۀ جهانی برقرار نمودند و سرانجام امریکایی ها پذیرفتند که طالبان آدرسی در یک کشور خارجی داشته باشند. در نتیجه دوحه پایتخت قطر برای این کار انتخاب شد اما دفتر سیاسی طالبان در قطر هرگز رسمیت نیافت. فقط یکبار در زمان حامدکرزی این دفتر برای چند ساعت باز شد اما با مخالفت کرزی با بیرق طالبان این دفتر مجددا بسته شد و تا به امروز همچنان بسته باقی مانده است.

اما نماینده گان طالبان در قطر با استفاده از این فرصت توانستند تا از انزوا بیرون آیند و با جهان رابطه برقرار نمایند. آنها با شرکت در نشست ها در کشور های مختلف به منظور روشن ساختن مواضع شان در مورد جنگ و صلح، تلاش نمودند تا نشان دهند که تنها به جنگ نمی اندیشند.

رفتن اعضای دفتر سیاسی طالبان به قطر با توافق با امریکا میسر شد و پاکستان با دل ناخواسته آن را پذیرفت. در توافق میان دولت قطر و امریکا این اصل نیز پذیرفته شد که اعضای دفتر سیاسی طالبان در قطر به عنوان کسانی پذیرفته می شوند که دارای مصئونیت اند و حتی اگر مذاکرات میان طالبان و امریکا به شکست بیانجامد، آن ها در قطر مصئون خواهند بود.

جهت های درگیر حتی در اوج جنگ نیز نیازمند تماس و مذاکره با همدیگر اند. بر بنیاد چنین ضرورتی به ایجاد آدرسی برای طالبان در قطر توافق شد و دفتر قطر نه تنها در تبادلۀ اسیران نقش داشت، بلکه به همکاری با موسسات سازمان ملل متحد نیز پرداخت. طالبان در دفتر غیر رسمی شان در قطر بخشی را به موسسات مربوط سازمان ملل متحد اختصاص داده بودند و به عنوان مثال اگر یک کارمند ملل متحد قصد مسافرت از یک شهر به شهر دیگر افغانستان را می داشت، نام، مشخصات و شمارۀ موتر کارمند مذکور به دفتر قطر گزارش داده می شد که دفتر قطر آن را به مرجع مربوط در داخل افغانستان گزارش می داد تا با وی همکاری صورت گیرد. به همین دلیل بود که “نیکولاس هیسم” نمایندۀ پیشین سازمان ملل متحد برای افغانستان بعد از ختم ماموریتش به قطر رفت و از همکاری دفتر طالبان با سازمان ملل متحد در افغانستان تشکر نمود.

 آزادی بونی برگدال سرباز امریکایی اسیر در دست طالبان در برابر آزادی پنج تن از زندانیان طالب از گوانتامو یکی از این کار ها بود که از طریق دفتر قطر ممکن شد و این پنج تن نیز به قطر رفتند.

مخالفت کرزی و پاکستان با بازشدن دفتر قطر:

در کنار حکومت حامدکرزی که مخالف بازشدن دفتر طالبان در قطر بود، پاکستان نیز این دفتر را مانع اهداف خود می دانست. طالبان با واگذار کردن برنامۀ مذاکرات صلح و تماس با کشور های خارجی به دفتر سیاسی شان در قطر، این پروسه را از دسترس اسلام آباد بیرون کردند. از آن به بعد پاکستان از راه های مختلف کوشش نمود تا بر اعضای این دفتر فشار وارد سازد. دستگیری پدر و براداران طیب آغا رئیس سابق دفتر قطر در پاکستان برای اینکه وی را مجبور به سفر به پاکستان و مذاکره با مقامات پاکستانی سازند بخشی از همین فشار ها بود.

درحالی که طالبان همیشه تاکید داشته اند که یگانه مرجع برای مذاکرات صلح از جانب آنان دفتر سیاسی شان در قطر است، پاکستان گاهی افرادی را به نام نمایندگان طالبان به میز مذاکره حاضر می سازد که خارج از این دفتر اند. اگر قطر به تاسی از خواست امریکا و سعودی، جلو فعالیت های نمایندگان طالبان در قطر را بگیرد، پاکستان برای آوردن افراد مورد اعتماد خود در صف طالبان دست باز خواهد یافت.

تاثیر این اقدام بر طالبان:

زمانی که اعضای دفتر سیاسی طالبان به قطر رفتند، تعدادی از فرماندهان نظامی طالبان با این کار موافق نبودند. ملااختر محمد منصور با این ابتکار و پذیرفتن این خواست کشور های آلمان و امریکا برای به میان آدرسی به منظور تماس، با مخالفت هایی در داخل گروه طالبان مواجه شد. 

منصور تلاش داشت تا به تندروان در صف طالبان بفهماند که راه حل این مشکل تنها جنگ نیست و می توان راه مذاکره با امریکا به منظور خروج نیروهای این کشور از افغانستان را نیز آزمود، اما تعدادی از رهبران طالبان مدعی بودند که توجه به مسایل سیاسی و به میان آوردن این امید که حل مشکل افغانستان از راه مذاکره با امریکا ممکن است، روحیۀ جنگی را در طالبان تضعیف خواهد نمود.

با کشته شدن منصور، موقف آنانی که در کنار جنگ به حل این مشکل از راه مذاکره نیز معتقد بودند تضعیف شد و با اعلام استراتژی ترامپ، فعالیت در دفتر سیاسی طالبان در قطر کاهش یافت و نشستی هم به منظور اعلام مواضع جدید از جانب طالبان صورت نگرفت.

اعلام استراتژی ترامپ که تاکید بر حل مشکل افغانستان از راه جنگ دارد، موقف طالبانی را که معتقد به دوام جنگ اند تقویت نمود و جلوگیری از فعالیت دفتر سیاسی طالبان در قطر، یگانه آدرس برای تماس با طالبان را نیز از میان خواهد برد که این کار بخصوص کار موسسات مربوط به سازمان ملل متحد در افغانستان را نیز به مشکل مواجه خواهد ساخت.