ابوبکر سبزوار

چهارمین و آخرین نشست چهار جانبه میان افغانستان، پاکستان، چین و ایالات متحدۀ امریکا روز سه شنبه ۲۳ فبروری در کابل برگزار گردید. در این نشست فیصله شد که مذاکرات مستقیم میان نمایندگان حکومت پاکستان و طالبان در هفتۀ اول ماه مارچ در پاکستان صورت گیرد.

همزمان با این جریان، حکومت وحدت ملی رئیس و معاونین جدید شورای عالی صلح را نیز معرفی کرد. پیر سید احمد گیلانی رئیس جدید شورای عالی صلح در سخنان خود از ضرورت رسیدن به صلح برای افغان ها سخن گفت اما در مقابل جنرال عبدالرشید دوستم معاون اول رئیس جمهور برای جنگ به شمال افغانستان رفت و گفت که اراده دارد تا مخالفین مسلح را در شمال نابود سازد.

جنرال راحیل شریف لوی درستیز قوای مسلح پاکستان نیز به قطر رفت. جایی که دفتر سیاسی طالبان در آنجا مستقر است و در این اواخر نیز شاهد نشست تعدادی از افغان ها با طالبان به ابتکار نهاد کانادایی پگواش در مورد صلح بوده است. گفته شد که سفر راحیل شریف به نشست چهارجانبه و وعدۀ پاکستان برای آوردن طالبان به پشت میز مذاکره رابطه دارد اما یکی از سخنگویان دفتر سیاسی طالبان در قطر گفت که آنها در جریان مذاکرات نشست چهارجانبه قرار ندارند.

در یک تحول دیگر، نیروهای افغان از دو ولسوالی مهم در ولایت هلمند یعنی موسی قلعه و نوزاد عقب نشینی کردند و حکومت اعلام داشت که دیگر نیازی به جنگ با طالبان در این مناطق نیست.

اما ابهامی که از نشست اول چهارجانبه در مورد دست آورد این گونه نشست ها وجود داشت در نشست چهارم نیز بحال خود باقی ماند. در نشست چهارم نیز وعدۀ اعلام نقشۀ راه برای مذاکره با طالبان صورت نگرفت. در این نشست فقط دو فیصله اعلام شد:

”پاکستان باید ارتباطات مستقیم میان مسوولین شناخته شدۀ طالبان و دیگر مخالفین مسلح و شورای عالی صلح و دولت افغانستان را برقرار سازد“.

”افغانستان و پاکستان شرایط همکاری را بین علمای دینی هردو کشور و علمای جهان اسلام فراهم آورند تا جلوی فتوا های غیر شرعی که موجب اشاعۀ نفرت، خشونت و افراطی گری در دو کشور می شود، بگیرند“.

این دو فیصله در حقیقت بخشی از مواد همان نقشۀ راهی است که پاکستان تعهد آن را در سال ۲۰۱۲ به جانب افغانستان داده بود و قرار بود در پنج مرحله عملی گردد و تا سال ۲۰۱۵ صلح در افغانستان برقرار گردد اما با این تفاوت که این بار تاریخ مذاکرات مستقیم میان نمایندگان دولت افغانستان و طالبان در هفتۀ اول ماه مارچ در اسلام آباد تعیین شده است.

گفته می شود پاکستان با طالبان در تماس شده و از آنان خواسته است تا در مذاکرات صلح با دولت افغانستان سهم بگیرند اما لااقل اعضای دفتر قطر تا اکنون تماس با نشست چهارجانبه را رد کرده اند. از جانب دیگر سر و صدای اختلاف میان طالبان و چند دستگی در میان آنان نیز موجب این ابهام گردیده که پاکستان کدام گروه از طالبان را به پشت میز مذاکره خواهد آورد؟

تا آنجا که حقایق میدان جنگ نشان می دهد، فقط یک گروه از طالبان در برابر دولت افغانستان و نیروهای خارجی درگیر جنگ است که آنهم گروه تحت فرمان ملا اختر محمد منصور می باشد. سایر گروه ها که از آنان بنام گروه های انشعابی نام برده می شود فقط درگیر جنگ با گروه اختر محمد منصور اند. بنا براین اگر چنین گروه هایی به پروسۀ صلح بپیوندند، می توان گفت قدمی بسوی صلح برداشته شده است؟

یک استدلال می تواند این باشد که پیوستن گروه های مخالف مولوی منصور به پروسۀ صلح سبب خواهد شد تا این گروه ها در کنار دولت قرار گیرند و به جنگ موثر تر با گروه اصلی طالبان بپردازند و به این ترتیب گروه اصلی طالبان تضعیف گردد. اگر برنامه همین باشد در این صورت می توان گفت تعریف حکومت افغانستان از صلح با مخالفین مسلح در حقیقت ”ادغام مجدد“ است. رسیدن به صلح از راه پروسۀ ”ادغام مجدد“ یک برنامۀ طولانی مدت است که سال های طولانی دوام خواهد نمود.