ابوبکر سبزوار

روز یکشنبۀ هفتۀ گذشته محمد جواد ظریف وزیر امورخارجۀ ایران سفری به کابل داشت. این سفر به دعوت صلاح الدین ربانی وزیر امور خارجۀ افغانستان صورت گرفت.  وزیر امورخارجۀ ایران در این سفر با اشرف غنی رئیس جمهور، داکتر عبدالله رئیس اجرائیه، صلاح الدین ربانی وزیر امورخارجه و حامدکرزی رئیس جمهور پیشین افغانستان دیدار داشت. به صورت رسمی این سفر روی گسترش روابط میان دو کشور متمرکز بود که مبارزۀ مشترک علیه تروریسم یکی از ابعاد مهم آن را تشکیل می دهد. در ضمن دو طرف روی تحولات منطقوی و بین المللی نیز بحث و تبادل نظر نمودند. وزیر خارجۀ ایران در کنفرانس خبری مشترک با آقای ربانی گفت، که در جهت مقابله با تروریسم، افراطی گری و مواد مخدر باید تلاش های مشترک وجود داشته باشد. همچون گذشته تحرکاتی برای تقویت افراطی گرایی و افزایش خشونت در این منطقه وجود دارد که برای همه زیان بار است.

از جنبه های خبری موضوع که بگذریم، سفر وزیر خارجۀ ایران به افغانستان بعد از تحولاتی صورت می گیرد که برای ایران نگران کننده است. استفاده از بزرگترین بمب غیر اتومی امریکا در افغانستان که به وضوح هدف از پرتاب آن هشدار به کشور های دیگر خوانده شد. کشته شدن چند مرزبان ایرانی در مرز با پاکستان که موجب اعتراض ایران بر پاکستان گردید، مشکل مواد مخدر در افغانستان که گفته می شود امسال تمام ریکارد های گذشته را شاید بشکند و ظهور توام با ابهام داعش در افغانستان از جمله مسایلی است که ایران را نگران می سازد.

در این اواخر دولت افغانستان از کشور هایی که با طالبان رابطه برقرار کرده اند انتقاد کرد و از ایران و روسیه در این پیوند نام برده شد. این مسئله می تواند روی روابط میان دو کشور تاثیر منفی بگذارد.

از جانب دیگر پیوستن حکمتیار به حکومت افغانستان و سخنان تند وی به آدرس ایران نیز برای ایران پرسش برانگیز است. ایرانی ها می خواهند بدانند که موضع گیری های حکمتیار در قبال ایران تا چه حد می تواند موضع رسمی دولت افغانستان را منعکس سازد زیرا به هر صورت با پیوستن حکمتیار به دولت، سخنان وی تاحدی نشان از قبول موضع وی در قبال ایران از جانب حکومت وحدت ملی نیز دارد.

حکمتیار ضمن انتقاد از سیاست های تهران در قبال کشور های منطقه گفت، که ایران نباید جوانان افغان را به جنگ های سوریه و عراق بفرستد. وی همچنان از سیاست های دولت ایران در قبال اهل سنت در این کشور انتقاد نمود و گفت، جمهوری اسلامی به اهل سنت در پایتخت ایران حتی اجازۀ داشتن یک مسجد را نیز نداده است. ایران نگران است که با پیوستن حکمتیار به دولت افغانستان، این موضع گیری ها مخالفت با سیاست های ایران را در میان مردم افغانستان تقویت نماید.

این در حالیست که در ایران تب و تاب انتخابات ریاست جمهوری به اوج خود رسیده است. محافظه کاران و اصلاح طلبان در برابر هم صف کشیده اند. در افغانستان این پرسش نیز مطرح است که به قدرت رسیدن محافظه کاران چه تاثیری روی سیاست های این کشور در قبال افغانستان خواهد داشت؟

طوری که می دانیم، نگاه ایران به مسایل کشور های پیرامونی اش یک نگاه شدیداً امنیتی است و ایران هر تحول در منطقه را از چنین منظری ناظر است. تصمیم در چنین موارد بالاتر از صلاحیت وزارت خارجۀ این کشور است و شخص رهبر جمهوری اسلامی در چنین موارد حرف آخر را می زند.

از طرف دیگر روابط میان ایران و پاکستان نیز در این اواخر با کُشته شدن تعدادی از مرزبانان ایرانی در مرز دو کشور به تیرگی گرائیده و حتی ایران تهدید کرده است که مراکز تروریست ها را در خاک پاکستان هدف قرار خواهد داد. افغانستان نیز همیشه پاکستان را عامل اصلی بی ثباتی و تقویت تروریسم در منطقه دانسته است. اینها مسایلی اند که در ملاقات های وزیر خارجۀ ایران با مقامات افغان روی آن بحث و تبادل نظر صورت گرفت.