نویسنده: وحید مژده

حکومت پاکستان یکبار دیگر از تعهد خود به آغاز مذاکرات میان طالبان و نمایندگان حکومت افغانستان در آیندۀ نزدیک خبر داد. گفته شده که این مذاکرات به منظور صلح تا یک هفتۀ دیگر آغاز خواهد شد.

این نخستین باری نیست که مقامات پاکستانی چنین وعده ای را به جانب افغانستان می دهند. از زمان بقدرت نزدیک شدن روابط میان حکومت وحدت ملی و پاکستان، هرگاه در افغانستان واقعه ای اتفاق می افتد که پاکستان به دست داشتن در آن در معرض اتهام قرار می گیرد، مقامات پاکستانی فوراً موضوع کمک به مذاکرات صلح میان طالبان و حکومت افغانستان را مطرح می سازند.

در این اواخر طالبان در شمال افغانستان دست به تحرکات وسیع زده و بخصوص در ولایات قندز و بدخشان این فعالیت ها چشمگیر بوده است. حملۀ مردان مسلح به پارلمان افغانستان واقعۀ دیگری بود که امنیت ملی افغانستان، سازمان استخبارات نظامی پاکستان را در آن دخیل دانست. بنابراین انتظار می رفت که پاکستانی ها بار دیگر دست به کار شوند و با وعدۀ کمک به پروسۀ صلح، بار دیگر امید کاذب خلق کنند.

به نظر می رسد که وعدۀ پاکستان به مذاکرات صلح، ادامۀ مذاکرات ارومچی باشد زیرا سرتاج عزیز مشاور صدراعظم پاکستان در امور خارجی گفته است که قبلاً نیز چنین مذاکره ای در ارومچی کشور چین میان نمایندگانی از دولت افغانستان و سه تن از نمایندگان طالبان با میانجیگری پاکستان صورت گرفت است.

شنیدن خبر مذاکرات به منظور صلح برای هر افغان نوید خوش آیند است اما سوال اصلی اینست که آیا پاکستان توان آنرا دارد تا طالبان اصلی را که توان تصمیم گیری در مورد صلح را دارند به مذاکره حاضر سازد؟

در مذاکرات ارومچی سه تن از طالبان شرکت داشتند که خود را نمایندگان اصلی طالبان می دانستند. ملاجلیل حقانی سابق معین سیاسی وزارت خارجۀ طالبان، ملا عبدالرزاق وزیر داخلۀ سابق و ملاحسن رحمانی والی قندهار در زمان طالبان با نمایندگان تیم رئیس جمهور و شورای اجرائیه به مذاکره پرداخت. ملاعبدالجیل قبلا نیز با وساطت پاکستان به کشور های دیگر مسافرت کرده و گفته است که وی نمایندۀ اصلی ملامحمد عمر رهبر طالبان است. با اعلام خبر مذاکرات صلح در هفتۀ آینده به وساطت پاکستان، شورای رهبری طالبان طی یک اعلامیه، ارتباط خود با این نشست را رد کرده است.

مذاکره با افراد در گذشته نیز بارها صورت گرفته و نتیجۀ مطلوب از آن بدست نیامده است. بنابراین اگر دولت افغانستان واقعاً خواهان رسیدن به صلح است باید وقت خود را در مذاکره با چنین افراد تلف نسازد.

دولت افغانستان باید از پاکستان بخواهد که اگر شخص اول طالبان را به میز مذاکره حاضر نمی کند، باید این توان را داشته باشد تا شخص شماره دوم این تحریک را به مذاکره حاضر سازد. اگر پاکستان در این حد هم نفوذ بر طالبان ندارد، لااقل شخصی از دفتر سیاسی طالبان در قطر را که صلاحیت گفتگو داشته باشد، به مذاکره با نمایندگان دولت افغانستان حاضر نماید اما مذاکره با کسانی که دیگر در صف طالبان نیستند، هیچ تاثیر مثبت بر پروسۀ صلح نخواهد داشت.

اگر به گذشته بنگریم، در۳۰ سرطان ۱۳۹۲ و پس از بقدرت رسیدن نوازشریف در پاکستان، سرتاج عزیز مشاور صدراعظم پاکستان در امور خارجی، سفری به کابل داشت. وی در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با زلمی رسول وزیر خارجۀ وقت افغانستان گفت که پاکستان از روند صلح به رهبری افغانها حمایت می کند اما این موضوع را رد کرد که پاکستان طالبان را کنترول می کند و تاکید نمود که پاکستان فقط می تواند در رسیدن به یک راه حل، افغانها را کمک کند.

وی گفت ”ما به دلیل روابط گذشته، تماس هایی با طالبان داریم اما آنها را کنترول نمی کنیم“. دولت افغانستان در مورد نفوذ پاکستان بر طالبان هیچ تردیدی بخود راه نمی دهد و کلید حل مشکل را در دست پاکستان می داند. به همین دلیل رئیس جمهور غنی حاضر شد تا حتی به قیمت از دادن دوستی با هندوستان، به پاکستان امتیاز بدهد. با توجه به چنین باور در میان مقامات دولت افغانستان که برای پاکستان امتیاز به ارمغان آورد، اگر پاکستان همچنان بازی با افغانستان را با مهره های از دور خارج شدۀ طالبان ادامه دهد و وقت را بگذراند، آیا دولت افغانستان با این کار پاکستان مخالفت خواهد کرد؟