ابوبکر سبزوار

سه‌شنبه ۸ دسامبر پنجمین کنفرانس وزرای خارجۀ قلب آسیا با شرکت حدود چهل کشور و نهاد بین المللی در اسلام آباد با بیانیۀ سرتاج عزیز مشاور صدراعظم پاکستان در امور بین المللی و حکمت خلیل کرزی معین سیاسی وزارت خارجۀ افغانستان گشایش یافت. در روز دوم این کنفرانس دو روزه، اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان و نوازشریف صدراعظم پاکستان نیز شرکت نمودند.

آغازگر این سلسله کنفرانس ها نشستی در استانبول بود و به همین دلیل نیز کنفرانس استانبول خوانده شد اما بعداً قلب آسیا نام گرفت. چهار کنفرانس قبلی در کشور های ترکیه، کابل، قزاقستان و چین برگزار گردیده بود.

در مورد شرکت رئیس جمهور غنی در این کنفرانس تردید هایی وجود داشت زیرا روابط میان دو کشور بعد از اعلام خبر مرگ ملا محمد عمر رهبر پیشین طالبان به تنش کشانده شد. در نشست دو جانبه میان رئیس جمهور غنی و نوازشریف در حاشیۀ کنفرانس تغییر اقلیم در پاریس، روی این مسئله توافق صورت نگرفت و به نظر نمی رسید که اشرف غنی شخصاً در این کنفرانس شرکت نماید. در افغانستان عده ای به این باور بودند که با توجه به سیاست های نادرست پاکستان در مورد افغانستان، رئیس جمهور غنی باید خودش در این کنفرانس شرکت نکند اما رئیس جمهور غنی بعد از دیدار با ریچارد اولسن نمایندۀ خاص امریکا برای افغانستان و پاکستان، اعلام داشت که این کنفرانس متعلق به افغانستان و در مورد افغانستان است. بنا براین شرکت وی در آن ضروری است.

این کنفرانس دو روز ادامه یافت و مانند چهار کنفرانس قبلی که از سال ۱۳۹۱ تا اکنون همه ساله برگزار شده، روی مسایل مربوط به کمک به افغانستان در بخش های اقتصادی و مبارزه با تروریسم تبادل نظر صورت گرفت. مسایل مربوط به بهبود وضع ترانزیت، سرمایه گذاری در بخش ترانسپورت، مبارزه با مواد مخدر و تروریسم بحث صورت گرفت.

در این کنفرانس سران یا وزرای خارجۀ کشور های افغانستان، پاکستان، هندوستان، ایران، چین، فدراسیون روسیه، ترکیه، عربستان سعودی، امارات متحدۀ عربی، آذربایجان، ترکمنستان، قرغیزستان، قزاقستان و تاجیکستان شرکت داشتند.

در مورد اینکه آیا کنفرانس قلب آسیا چه دست آوردی برای افغانستان خواهد داشت با توجه به کنفرانس های قبلی نمی توان امیدوار بود. از کنفرانس اول در ترکیه تا امروز نا امنی و فقر در افغانستان بیش از پیش گسترش یافته و همکاری میان افغانستان و پاکستان به پائین ترین سطح خود نزول کرده است.

اما مسئله ای که حتی بیش از مسایل مطرح شده در متن کنفرانس اسلام آباد اهمیت داشت و از قبل مورد توجه بود، مذاکرات میان رئیس جمهور غنی با مقامات پاکستانی از جمله نوازشریف صدراعظم این کشور در مورد از سرگیری مذاکرات صلح میان نماینده گان دولت افغانستان و طالبان بود.

جالب اینجاست که اشرف غنی حتی قبل از سفر به اسلام آباد و شرکت در این کنفرانس تاکید نموده بود که وی ضرورت از میان بردن پناهگاه های امن برای تروریست ها در خارج از افغانستان را مطرح خواهد ساخت. دولت افغانستان همیشه تاکید داشته که طالبان مخالف با دولت افغانستان و نیروهای خارجی در آنسوی دیورند پناهگاه های امن دارند. سرتاج عزیر در مراسم افتتاح این کنفرانس گفت که، هدف این کنفرانس، انکشاف همکاری های منطقوی میان کشور های این منطقه و تامین امنیت طویل المدت در این بخش از جهان است.

نوازشریف صدراعظم پاکستان در سخنرانی خود یکبار دیگر دشمنان افغانستان را دشمنان پاکستان خواند و وعده سپرد تا علیه مراکز مخالفین دولت افغانستان در داخل پاکستان دست به اقدام خواهد زد، در مقابل افغانستان نیز وعده سپرد تا علیه طالبان پاکستانی برهبری مولانا فضل الله در داخل خاک افغانستان دست به عملیات بزند.

دولت پاکستان ابراز آمادگی نمود که حاضر است تا در مورد شروع مجدد مذاکرات صلح میان طالبان و دولت افغانستان نقش میانجیگرانۀ خود را از سر گیرد اما مشخص نیست با توجه به تحولاتی که بعد از افشای مرگ ملا محمد عمر در صف طالبان رونما گردیده، این مذاکرات با کدام جناح از طالبان از سر گرفته خواهد شد.

قبلاً دولت پاکستان تعدادی از طالبان را به مذاکرات ارومچی و اسلام آباد آورد اما این افراد اکنون در جناح مخالف اختر محمد منصور قرار دارند و میان این دو گروه درگیری های نظامی نیز بوقوع پیوسته است. مشخص نیست که در چنین شرایط، پاکستان کدام گروه از طالبان را به پشت میز مذاکرات حاضر خواهد کرد.

اسلام آباد قصد دارد تا از طریق این کنفرانس دو روزه، بخشی از مشکلات خود را با دو همسایۀ خود یعنی افغانستان و هندوستان را کاهش ببخشد. در این کنفرانس خانم سشما سواراج وزیر خارجۀ هندوستان نیز سهم داشت و در حاشیۀ این کنفرانس با مقامات پاکستانی در مورد تنش های سرحدی میان دو کشور که در این اواخر کسب شدت نموده و به کشته و مجروج شدن تعدادی از سربازان دو طرف منجر گردیده است، صحبت نمود.